Break Down
‘Moeders horen niet op roadtrip te gaan’. Moeders moeten en kunnen van alles doen, maar niet: op zo maar een vroege morgen in november opstaan, de deur achter je dicht trekken, in je auto stappen en weg gaan. Toch is dat wat de hoofdpersoon in Breakdown van Cathy Sweeney doet. Ze gaat niet naar haar werk als lerares kunstvakken, ze laat de boel de boel. Ze verlaat haar comfortabele huis in een buitenwijk van Dublin, haar man en haar twee bijna volwassen kinderen en rijdt weg.
Klaar
Ze is er opeens helemaal klaar mee, met voldoen aan beelden van de ideale moeder, de ideale echtgenote, de ideale huisvrouw, noem maar op. Klaar met al die standaardtaken die elke dag opnieuw op je wachten. Ze wil het niet meer.
Je kunt ergens heel graag van weg willen, je kunt ook ergens heel graag naar toe willen en je kunt allebei willen. Deze vrouw (ze krijgt in de roman geen naam!) wil, op het moment dat ze opstaat, zich aankleedt en in de auto stapt, alleen maar ergens weg. Waarnaartoe: het is allemaal open. Ze heeft er helemaal geen beeld bij.
Metamorfose
Alle handelingen die ze die dag verricht zijn ongepland, niet voorgenomen. Ze dienen zich vanzelf van stap naar stap aan. De ene lokt de andere uit. Wat er wel gebeurt, is dat ze die eerste dag een metamorfose ondergaat, een uiterlijke wel te verstaan. Ze laat zich een ander kapsel knippen, koopt er vervolgens kleren bij die passen bij het beeld dat dat nieuwe kapsel oproept en zo verder. Deze metamorfose is op dat moment nog louter uiterlijk, maar wel een statement voor haarzelf. De innerlijke metamorfose zal veel meer tijd vragen.
Versiertoer
Ze rijdt allereerst naar het dorp waar ze is opgegroeid. Daar haalt herinneringen op aan haar vader en moeder. Ze rijdt vervolgens door naar een havenplaats en steekt met een ferry over naar Engeland. Ze overnacht in een hotel, gaat er oude versiertoer, en rijdt de volgende dag door naar Wales. Daar huurt ze een afgelegen huisje, een cottage, aanvankelijk voor maximaal twee weken. Om zichzelf te ‘hervinden’.
Natuurlijk ontvangt ze vanaf haar vertrek appjes van haar man en kinderen. Na enkele malen gereageerd te hebben met geruststellende antwoorden houdt ze daar mee op.
Moestuin
Haar verblijf in Wales zal veel langer gaan duren. Ze begint een moestuin, neemt kippen, krijgt een hond om ratten te vangen, sluit er vriendschap met Lena, kortom, ze gaat niet terug. Ten lange leste begint haar man een echtscheidingszaak. Haar zoon komt nog een keer langs, haar dochter verbreekt het contact met haar.
Ongenoegen
Breakdown is een roman over vaste rolpatronen in een gezin die zodanig gaan knellen dat er nog maar een oplossing mogelijk lijkt. Ik kreeg niet de indruk date hoofdpersoon eerdere, andere pogingen heeft gedaan om haar frustraties, haar ongenoegen met de ‘in marmer gegoten dagen’ zoals ze die zelf noemt, te bespreken. Voor haar gezin komt haar beslissing als een donderslag bij heldere hemel. Daar is die eerste dagen na haar vertrek dan ook paniek uitgebroken.
Haar man komt nog een keer langs maar leest haar dan vooral moreel de les. Zij heeft haar beslissing genomen en die blijkt allengs definitief, al blijft het verhaal dat ze van zichzelf vertelt een lastig ding.
Identiteit
Inderdaad, daar gaat deze roman over: welke verhalen over onszelf en over onszelf in relatie tot anderen, dragen we met ons mee? Kijk je naar jezelf van binnenuit of van buitenaf? Welke invloed hebben verhalen over jezelf die anderen aan jou communiceren? Kortom, waaraan ontlenen we onze identiteit? Welke rol spelen herinneringen hier in? Precies dit soort vragen stelt Cathy Sweeney in Breakdown aan de orde.
Cathy Sweeney, Breakdown. Roman.Vertaling Lisette van Eijk. Utrecht: Uitgeverij Zwartjes & Labovic, 2024.
