Meneer Foppe
Het overlijden van Wim de Bie zal Uitgeverij De Harmonie hebben geïnspireerd om nog een keer de aandacht te vestigen op het schrijverschap van deze bekende televisiepersoonlijkheid. Goed getimed ook, zo kort voor de feestdag van eind 2024. Slimme marketing.
En zo kwam het wankelmoedige bestaan van meneer Foppe via de goedheiligman mijn leven binnen.
Het gebeurt me vaker dat ik verrast wordt door een boek dat al een aantal jaren met succes in de boekwinkels ligt maar al die tijd door mij onopgemerkt bleef. Zo verging het ook De Bie’s alter ego, Meneer Foppe, een personage dat hem decennialang niet los liet. Ik lees dat de eerste editie van verhalen over dit zonderlinge heerschap al in 1987 verscheen. Nieuwe afleveringen verschenen in 1994, 1995 en later nog in 2009. Me dunkt, dan moet die figuur wel in je lijf zitten.
En nu dus een bundel samengesteld uit de eerdere uitgaven, Meneer Foppe. Een eenzaamheidsgenieter.
Meneer Foppe is inderdaad een zonderlinge man. Hij woont alleen, in een kleine flat, na heel lang bij zijn ouders te hebben gewoond. Meneer Foppe vermijdt zoveel mogelijk contacten met andere mensen, of het nu gaat om zijn buren, de mensen op straat, aan de telefoon of zelfs op de televisie. Maar ja, er valt niet altijd aan te ontkomen dat hij ‘iets moet’ met een ander. Dus bereidt hij zich ter dege voor, bijvoorbeeld door telefoongesprekken tevoren te oefenen.
Meneer Foppe is vreselijk bang om op te vallen, of beter: om überhaupt opgemerkt te worden. In principe mag niemand iets van hem denken, zelfs niet als hij bij de bakker iets lekkers wil kopen ter gelegenheid van zijn verjaardag.
Helemaal lastig wordt het als tijdens een felle winter zijn verwarming uitvalt. Meneer Foppe denkt dat hij daar zelf schuldig aan is en durft daarom de huismeester niet te bellen. Zo zit hij weken in de kou. Een bezoek aan een ‘seminar’ bij Bert Grotebol (alias Emiel Ratelband) lijkt aanvankelijk een succes, tot hij merkt dat zijn voetzolen danig zijn verbrand. Naar de dokter gaat hij niet. Hij vertrouwt meer op insmeren met margarine en een bezoek aan Javinda (alias Jomanda). Geweldig zoals De Bie de gek aansteekt met deze twee heel verschillende maar toch dezelfde manipulators van het grote publiek.
Het knappe van De Bie is dat hij meneer Foppe en diens kleine angsten zo weet te beschrijven dat ze tragikomisch blijven: je moet er om (glim-)lachen terwijl je het ook zielig vindt dat iemand zo benauwd leeft.
En het zou me verbazen als ik de enige ben die in enkele van die kleine angsten zichzelf herkende.
Wat me ook bij het lezen opviel: De Bie’s grote gevoel van subtiele details, aandacht voor kleine dingetjes die precies het karakter van meneer Foppe illustreren. Zo ook zijn manier van in zichzelf praten, van hoe hij zijn kleine leven in stand houdt en voor zichzelf leefbaar maakt.
Afijn, meneer Foppe mag dan denken dat hij uiteindelijk aan de aandacht van de wereld is ontsnapt, toch blijkt, zo zien we aan het eind, dat hij zich Daarin vergist.
Wim de Bie, Meneer Foppe. Een eenzaamheidsgenieter. Amsterdam: Uitgeverij De Harmonie. 2024, 280 pagina’s.
