Uniek
‘Wat een auteur uniek en bijzonder maakt is dat wat het meest aan zijn eigen macht en inzicht ontglipt, en dat is zijn stijl.’ Ik citeer Connie Palmen uit haar boek Het geluk van de eenzaamheid. Aan deze uitspraak moest ik denken toen ik het recent verschenen boek De bijensteek las, een stevige roman (830 pagina’s) van Paul Murray.
De bijensteek gaat over een Ierse gezin dat langzaam maar zeker de vernieling indraait. Alle gezinsleden gaan er in feite aan ten gronde. Fascinerend hoe Murray dit opbouwt.
Je hebt al lezend het gevoel dat hij bezig is een ui af te pellen, schil voor schil. Steeds is er eerder iets gebeurd waardoor een personage handelt zoals hij of zij handelt. Wrange situaties die mededogen oproepen en juist daardoor laten zien hoe complex mensen in elkaar zitten. Murray laat je zien dat je niet te zwart/wit naar situaties moet kijken. Het menselijk handelen is om begrijpelijke redenen vaak verre van consequent en rechtlijnig.
Precies dat is voor mij het knappe aan dit boek. Je ziet zijn personages worstelen, afwegen of juist impulsief handelen, zelf initiatief nemen en op andere momenten volledig meegenomen worden door de omstandigheden.
Murray schrijft in een formidabele stijl, meeslepend, humoristisch soms, maakt prachtige vergelijkingen, geeft originele beelden en is op andere momenten ijzig. Uniek! Hij is in staat zich enorm in te leven in de karakters die hij schetst.
Zelfs de stijl van bepaalde hoofdstukken wordt hierdoor ingekleurd. Neem de hoofdstukken die geschreven zijn vanuit de moeder van het gezin, Imelda. De zinnen jagen maar door, zonder punten die rustmomenten creëren. Zo moet het ook in haar hoofd zijn, begrijp ik als lezer.
En ja, het slot, man, man. Zo spannend. Je proeft een catastrofe die in hoog tempo op je afkomt.
(Dit blog verschijnt gelijktijdig als column in de Voorschotense Krant)
Paul Murray, De bijensteek. Vertaling Dirk-Jan Arensman. Meridiaanuitgevers 2024. Het boek is te koop bij uw lokale boekhandel en bij managementboek.nl.
