Ik ben een alleseter, snellezer en veelvraat
Vakmatig leest hij alles op het gebied van onderwijs, openbaar bestuur en leiderschap, maar in zijn vrije tijd verslindt hij ook graag romans en … sportboeken. We hebben het over Matthijs van den Berg, in het dagelijks leven directeur kennis bij de Inspectie van het Onderwijs.
Welk boek heeft jou de laatste twee jaar het meest verrast?
‘Ik denk dat dat Onder Commissarissen is van Marilieke Engbers. Het boek gaat over de manier waarop commissarissen en toezichthouders hun onderlinge gesprek voeren. Over wat gezegd wordt en wat juist ongezegd blijft.
Je zou misschien denken: dat is nogal een exclusieve aangelegenheid, maar niet bij Engbers. Haar boek is veel rijker en veel breder toepasbaar dan in de bestuurskamer alleen. Het biedt echt heel veel inzicht. Knap gedaan.
Bedenk dat we 140 woorden per minuut kunnen spreken maar dat we er 800 denken, hoeveel blijft er dan niet ongezegd?! Het ongezegde is er wel degelijk, in de bestuurskamer, maar ook daar buiten. Waarom durven we vaak dingen niet gewoon te benoemen?’
Ook één over onderwijs?
‘Mijn grote zorg is de voortdurende kansenongelijkheid die we zien onder kinderen. We hebben echt de dure plicht om daar iets aan te doen. Onderwijs zou de grote gelijkmaker moeten zijn: leerlingen die een achterstand hebben de kansen geven die anderen ook krijgen.
Een boek dat deze problematiek heel goed beschrijft is 15 lessen die kleurrijke scholen ons leren van Cordula Rooijendijk. Zij heeft veel onderzoek gedaan, deskundigen geraadpleegd en feiten verzameld. Ze nodigt iedereen uit om naar die feiten te kijken en je daardoor te laten leiden in plaats van een snelle mening te geven of te polariseren. Kijk gewoon en stel eens een vraag, ga met elkaar in gesprek over hoe het beter kan.
De analyse is heel scherp: op een kleurrijke school zijn zowel de leerlingen als de leraren het meest gemotiveerd. Beide moeten moeiten overwinnen en ervoor knokken. Juist daar heb je een groeimindset nodig.’
We gaan naar de romans
‘In het mooie Soest waar ik woon, heb je in Soest-Zuid boekhandel Van de Ven. Ik kom er bijna wekelijks. Er liggen daar boeken met hier en daar handgeschreven briefjes waarop medewerkers hun leeservaringen met dat boek doorgeven. Vaak laat ik me daar door leiden.
Heel interessant vond ik de roman Tegenspraak van het schrijversduo Pamela Guldie en Ernestine Hoegen. In deze roman staan twee rechters in opleiding centraal. Hoe die opleiding verloopt wordt doorweven met de problematiek van de toeslagenaffaire. Omdat ik daar ambtshalve een tijdje bij betrokken was, interesseert me dat heel erg.
Het gaat over een belangrijk en herkenbaar dilemma: volg je strikt de regel van de wet, of heb je oog voor maatvoering en werk je in de geest van de wet?
Tegenspraak is een mooi boek dat echt wat te melden heeft, een boek met een boodschap.’
Ga verder …
‘Zodra er een nieuwe Herman Koch verschijnt koop ik die. Ach, er zijn zoveel mooie romans. Neem dat van Murat Isik, Wees onzichtbaar en van Tommy Wieringa, De dood van Murat Idrissie. Twee heel verschillende hoeken die om ook heel verschillende redenen het lezen zeker waard zijn.
Ik lees ook graag werk van Abdelkader Benali, maar misschien komt dat omdat hij net als ik graag hardloopt. Hij schreef er ook over: Marathonloper.
Op mijn kastje ligt nog Alkibiades van Ilja Leonard Pfeiffer, een fikse pil die ik laat liggen tot de eerstvolgende vakantie.
Ja romans, het is toch heerlijk om helemaal in een lekker verhaal te kunnen wegzinken! Een goed verhaal dus maar ook een goede stijl vind ik belangrijk. En ik let altijd op de eerste zin van een boek. Auteurs doen daar geloof ik altijd enorm hun best op.’
En dan de sportboeken
‘Sportboeken dus, graag, het liefst hardloopboeken, nee álles wat over hardlopen wordt geschreven. Ik ben gefascineerd door In de ban van de Barkley van Michiel Panhuysen over een zware ultraloop die bijna niemand uitloopt.
Ik denk ook gelijk aan dat boek van de Belgische ultraloper Olivier Verhaege met de prachtige titel Het hoofd weegt zwaarder dan de benen. Verhaege liep de Spartathlon, een hardloopwedstrijd over de 246 kilometer tussen Athene en Sparta. Hij heeft die uitgelopen en daarbij geleerd dat de mentale kant uiteindelijk belangrijker is dan de fysieke gesteldheid. Zo interessant: wat gebeurt er in je hoofd als je zware fysieke inspanningen levert die je nooit eerder hebt gedaan.
Ervaringsverhalen dus, zoals je die ook kunt vinden in Marathon, magisch of waanzin?’
Ook leuk (en niet alleen de titel): Pieter Winsemius, Ik wou dat ik uw benen had.
Mooie titels, mooie zinnen. Ik moet opeens denken aan het moment dat ikzelf tijdens de marathon van Amsterdam er in het Vondelpark helemaal doorzat.Toen las ik op een karton dat iemand uit het publiek voor zich hield ‘Pain is just a French word for bread’. Dat ene zinnetje hielp me glimlachend de marathon helemaal uit te lopen.
Over fietsen lees ik ook graag. De biografie van Thomas Dekker bijvoorbeeld (Koersen op geluk) of die van Bram Tankink (Tank). Het mag dan geen hoge literatuur zijn, het is wel echt lekkere lectuur waar ik echt van geniet.’
Wat voor lezer ben je?
‘Ik ben een alleseter, een snellezer en een veelvraat. Daarom promoot ik waar dat ook maar kan, het belang van lezen. En het lidmaatschap van de bibliotheek.
Welk boek ik bij brand zou willen redden uit mijn huis? Om de emotionele aarde is dat de Bijbel die we kregen toen we trouwden. Dat boek staat symbool voor mijn jeugd en opvoeding. Mag ik er nog een paar redden? Dan Origin of species van Darwin, vaak over gesproken toen ik biomedische wetenschappen studeerde.
En, ook om de emotionele waarde, een exemplaar van mijn proefschrift.’
(Beste lezer, vind je het leuk om op deze plek ook een keer te vertellen over je leeservaringen? Mail dan gerust naar harmklifman@hotmail.com)
