Waarom lezen belangrijk is voor jongeren
Op LinkedIn komt het belangwekkende betoog van Jelle Jolles, hoogleraar neuropsychologie, over lezen regelmatig langs. Ik trof een bondige uiteenzetting aan. Ik geef die graag door!
Leesplezier
‘Kinderen die vroeg in hun leven beginnen met lezen-voor-het-plezier zijn aan het begin van de adolescentie beter in schoolse vaardigheden, presteren beter op cognitieve tests en hebben een beter welbevinden’. Dit is gevonden in een zeer grote studie met meer dan 10.000 jong-adolescenten. De studie is gerapporteerd in het toptijdschrift Psychological Medicine. Het onderzoek is bijzonder vanwege de sterke samenhang tussen lezen, schools presteren en welbevinden. Het longitudinale karakter maakt de studie uniek vanwege de voorspellende waarde van lezen-voor-het-plezier op presteren én gedrag in de adolescentie. Het feit dat ook het welbevinden en veranderingen in het brein ermee samenhangen, suggereert dat lezen-voor-het-plezier een directe invloed heeft op de ontwikkeling van kind en adolescent. Dit is in overeenstemming met het inzicht dat de rijping van het brein gestimuleerd wordt door prikkels van buiten: ‘context shapes the brain’.
Denken
Lezen is niet alleen maar ‘leuk’. Lezen geeft inspiratie en stimuleert de nieuwsgierigheid. Lezen geeft kennis over de wereld van gisteren, de wereld van ver weg, en de wereld van mensen en culturen. Daardoor krijgen kind en jongere empathie, en inzicht in de intenties van anderen. Het denken en de denk-creativiteit ontwikkelen zich; zij worden ‘gevoed’ door verhalen, door het inleven in personages en de keuzen waar zij voor staan, en het overzien van de consequenties van beslissingen. Lezen voor het plezier is daarom zoveel breder dan technisch lezen en begrijpend lezen omdat het zorgt voor denk-inhouden, en voor het beleven van de sociale en emotionele aspecten daarvan. Juist die helpen de adolescent om de nog zo onbekende wereld beter te begrijpen. De adolescent die meer grip heeft op de omstandigheden en deze beter begrijpt, heeft minder stress en een beter welbevinden. (N.B. in mijn artikel in VTTA uit 2021, ga ik nader in op ‘lezen als voeding voor het brein en de tien redenen waarom lezen belangrijk is’; downloadlink: https://lnkd.in/eG7G6C4A).
Opvoeding en onderwijs
Wat betekent dit voor de praktijk van opvoeding en onderwijs? Dat we als leraar en opvoeder onze best moeten doen om ‘de lol in lezen’ aan te wakkeren; op school en thuis, en vanaf de jonge kindertijd. Werk aan de attitude van kind en jongere. Stimuleer nieuwsgierigheid en het voorstellingsvermogen. Bied het kind een rijke taal-omgeving en leer ver-woorden en ver-beelden. Daarmee schroef je als het ware ‘kapstokjes’ op vele locaties in het brein; die kapstokjes zorgen dat ‘de jasjes van kennis en inzicht in de wereld’ op meerdere plekken in het geheugen kunnen worden opgeslagen. Zo zorg je voor de ontwikkeling van leesmotivatie en lange termijn leesgewoonten. Die zijn waardevol, niet alleen in de adolescentie, maar ook voor de rest van het leven.
Bron: https://lnkd.in/ef5St6f7 (met link naar het artikel in Psychol Medicine).
