Keuzes maken
Over keuzes maken in het leven. Beter, over de noodzaak om de keuzes over je leven niet aan een ander over te laten maar zelf de regie over je eigen bestaan nemen. Niet de omstandigheden laten bepalen hoe het verder met je gaat, maar wat je zelf wilt, wat voor jou belangrijk is. Daarover las ik twee wel heel verschillende, maar tegelijk fijn om te lezen, boeken: Middernachtbibliotheek van Matt Haig en De keuze van Edith Eva Eger.
Middernachtbibliotheek is werkelijk een heerlijke roman over een jonge vrouw aan wie de lol van het leven totaal is ontglipt. Alles zit tegen en ze is niet in staat om daar een andere wending aan te geven dan zelfmoord te plegen. Maar wonderlijk genoeg belandt ze niet in de dood maar in een tussengebied, in een bibliotheek, de Middernachtbibliotheek, waar de tijd stilstaat en waar de kasten gevuld zijn met boeken vol opties die de jonge vrouw in het leven ter beschikking staan. Steeds mag ze een boek uit de kast pakken en die optie beproeven. Zo ontstaat een fantasierijk verhaal over de vele mogelijkheden die we in het leven hebben met als moraal: wat doe jij met dat gegeven?
Al is de thematiek best somber (iemand wil een einde aan haar leven maken) en de moraal ernstig, de roman zelf is licht, zwevend, met telkens als je denkt dat je meer van hetzelfde krijgt, een aardige wending in de verhaallijn.
Deze roman is echt een aanrader.
De keuze, Leven in vrijheid van Edith Eva Eger is dat zeker ook al is het boek van een totaal andere orde. Niks rijke fantasie van de auteur maar vooral in de eerste helft, pure persoonlijke ellende: Eger die als Joods meisje in Auschwitz belandt, direct haar vader en moeder verliest en ternauwernood weet te overleven samen met haar zus oudere zus. De gruwelijkheden, de kwellingen, de honger, de uitputting, het rijgt zich allemaal zonder ophouden aaneen. En dan is daar de vitaliteit, de drang te overleven, niet toe te geven – het is zo bewonderenswaardig!
Vervolgens blijkt dat de oorlog niet ophoudt als de vrede is gesloten en Edith naar de VS weet te verhuizen. Dan is er het trauma dat een sluier legt over het gewone leven, en dat erom vraagt op enig moment te worden aangepakt. Opnieuw zien we Edith op een manhaftige manier het leed ondergaan en weet ze de strijd te winnen. In deze overwinning is het vooral het leren omgaan met de wrok, het slachtofferschap dat er wel is, maar dat als rol onverdraaglijk is en de keuzes voor het leven overneemt. Precies dat is de boodschap die Eger in dit boek uitdraagt: neem je persoonlijke leed serieus, denkt het niet weg, maar aanvaard het als een gegeven uit het verleden dat niet jouw toekomst mag bepalen. Het is vanuit dit perspectief dat ze, inmiddels op gevorderde leeftijd, afstudeert als psychologe en een therapeutische praktijk begint. In het laatste deel verhaalt ze hoe ze haar persoonlijke levensgeschiedenis als therapeute niet aan de kant schuift, maar op professionele wijze inzet in haar omgang met patiënten. Het levert prachtige hoofdstukken op!
Matt Haig, Middernachtbibliotheek. Amsterdam: Lebowski Publishers 2021, 318 pag.
Edith Eva Eger, De keuze. Leven in vrijheid. Vert. Elisabeth van Borselen. Amsterdam: A.W. Bruna Uitgevers, 2018, 325 pag.
