Iets meenemen in de rugzak voor het leven
Lezen verrijkt je. Je vult er je rugzak voor het leven mee. Soms lees je heel veel, soms een periode niet. Soms alleen, dan weer met anderen samen. Wat blijft, is: je guilty pleasure. Een gesprek met Sandra Mast waarin de mooie titels je om de oren vliegen.
Geur
Als kind vond ik boeken al een magische aantrekkingskracht hebben. Ik haalde boeken uit de kast, niet om te lezen want dat kon ik toen nog niet, maar om de geur. Toen ik later met mijn moeder (een echte lezer en voorlezer) naar de bieb ging en maar drie boeken mocht lenen leidde dat tot ware keuzestress. Een mooie voorkant, de grootte van de letters en natuurlijk plaatjes – dat hielp. Ik kon me in die tijd het lezen van een boek zonder plaatjes niet goed voorstellen.
Tenenkrommend
Op de middelbare school hadden we natuurlijk de verplichte leeslijst. Ik had er een hekel aan maar heb er wel veel van onthouden: titels en periodes in de literatuurgeschiedenis. Ik moet denken aan Jan, Jannetje en hun jongste kind van E.J. Potgieter. Ik geloof niet dat ik de maatschappelijke relevantie van dat boek toen goed snapte. Klassikaal lazen we Mariken van Nieumeghen en Van den vos Reynaerde. Onze leraar Nederlands was sympathiek, hij maakte allerlei grappen bij de teksten. Dat maakte het leuker.
Van de moderne literatuur las ik ook Ik Jan Cremer en Turks fruit van Jan Wolkers. Ik was ook toen al niet zo gecharmeerd van die boeken. Tenenkrommend om te lezen hoe Wolkers over vrouwen schreef.
Natuurlijk lazen we ook Duitse en Franse literatuur. Ik herinner me Goethes, Die Leiden des jungen Werthers, Ansichten eines Clowns van Heinrich Böll en L’étranger (vertaald als De vreemdeling) van Albert Camus. Ze staan hier in de boekenkast.
Al met al was die periode toch kennisverrijkend. Je krijgt niet alleen de geschiedenis van de literatuur mee, maar ook van de maatschappij als geheel.
Toen ik rechten ging studeren, lag het lezen stil … op mijn guilty pleasure na: ik ben altijd de Donald Duck blijven lezen!
Leesclub
Na mijn studie was ik een tijd lid van een leesclub. Ik moest er echt voor solliciteren. We kwamen bij elkaar in De Balie, in Amsterdam. Een heel divers samengestelde groep. Om beurten moesten we een boek presenteren en bespreken. Door die leesclub leerde ik allerlei voor mij tot dan onbekende genres kennen en lazen we ook vaak vertaald werk. Ik denk aan De glazen stolp van Sylvia Plath, aan Bericht aan allen van Michael Kumpfmüller, aan De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren van Haruki Murakami en aan Licht in augustus van William Faulkner.
Het afgelopen jaar heb ik meegedaan met de leesclub van The School of Life: ‘schrijvers lezen klassiekers’. Leuk om te horen wat schrijvers aanspreekt in een boek. Na hun verhaal werden ze geïnterviewd. Aan dit online programma lazen wel 1000 personen met hen mee: Virginia Woolfs Mrs Dalloway, Tony Morrisons Beminde.
Rugzak
Wat lezen leuk maakt? Je dompelt jezelf onder in een andere wereld zonder dat je je hoeft te verplaatsen, je stilt je honger naar kennis, je leert hoe de wereld in elkaar zit en hoe de mens in elkaar zit. Lezen geeft je een ander perspectief op de wereld. Je bent even helemaal weg en maakt ook een reis naar je eigen innerlijk. Heerlijk nadenken, mijmeren. En er blijft vaak iets over dat je meeneemt in je rugzak voor het leven.
Zo deed De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween van Jonas Jonasson mij denken aan mijn vader. Die was ook eigenzinnig, liet zich niets voorkauwen en had een rijke fantasie toen hij dementeerde.
Ook mooi: Extreem luid & ongelooflijk dichtbij van Jonathan Safran Foer, over een licht autistisch kind dat zijn vader op ‘9/11’ verliest. Een boek met een bijzonder perspectief op rouwverwerking.
Nu ik toch bezig ben: ik kon helemaal verdwijnen in Grand Hotel Europa van Ilja Leonard Pfeijffer: zulke mooie, lange zinnen! En heel helder over wat toerisme veroorzaakt. Ik ga nog even door: De zoon van de verhalenverteller van Pierre Jarawan dat een perspectief geeft van een immigrant uit Libanon.
Herseninfarct
Vier jaar geleden kreeg ik een herseninfarct en kon ik een tijdje niet meer lezen. Alles draaide, de letters dansten op het papier. Ik was echt bang nooit meer te kunnen lezen! Gelukkig is dat weer goed gekomen. Ik heb in die periode het luisterboek ontdekt. Die ben ik ook een tijd gaan inlezen in een studio. Zo las ik Loiza in, van Mirjam en Loiza Lamers – een autobiografisch verhaal waarin een inmiddels beroemde transgender samen met haar moeder het verhaal van de overgang vertelt. Prachtig geschreven en heel leerzaam voor gezinnen die hetzelfde met elkaar doormaken.
Redden
Welke drie boeken ik zou redden als mijn boekenkast in brand stond? Nou, Multatuli’s Max Havelaar, Grand Hotel Europa van Pfeijffer en De alchemist van Paulo Coelho.
Misschien nog leuk om te vertellen? We waren onlangs op het eiland Dominica dat onder St Maarten ligt in de Caraïbische zee. Een prachtig eiland dat in 1493 door Columbus werd ontdekt. We zaten in een Bed & Breakfast met een rijk gevulde boekenkast. Daar stond één Nederlands boek, IJsvogels van Bas van Oort, een verhaal over schaatsen over het ijs van Siberië. Van Oort heeft het daar, in dat B&B geschreven en later een exemplaar voor de Nederlandse gasten achtergelaten. Via LinkedIn heb ik Bas bedankt!
