Verweesd

Verweesd

Het gebeurt me niet vaak, maar laatst was het toch echt raak: ik las een boek en was geëmotioneerd. Het overkwam me met lezing van Ons ontgaat niets van Janke Reitsma. Een hartverscheurend verhaal, ik kan niet anders zeggen. En het zou zomaar echt gebeurd kunnen zijn. Na de laatste bladzijde mag het boek uit zijn, de leeservaring is daarmee nog niet over of voorbij. 

Meenemen

Dat de leeservaring van boek A niet voorbij is zodra je boek B opent, zul je als lezer ook regelmatig gemerkt hebben. Dat gaat zelfs zo ver dat je ‘de kwaliteit’ van boek B afmeet aan je oordeel over boek A. Ik herlas onlangs Kroniek van een aangekondigde dood van Gabriel García Marquez en begon daarna in Hier hoor je niemand over van Patricia Lockwood. Een totaal ander boek, dat wel en dat kan natuurlijk, maar ik miste onmiddellijk de geweldige vertelkunst van Marquez.

Herbestemming

Als je aan iemand vraagt wat er gebeurt als een boek uit is, dan krijg je antwoorden als: dan gaat het terug naar de bieb of breng ik het naar een minibieb; ik geef het aan mijn schoonzus die van dezelfde boeken houdt; het gaat in de boekenkast om het mogelijk later nog eens te lezen; ik leg het te vondeling in de trein, een cafe of restaurant; ik verkoop het via Boekwinkeltjes.nl. En zo worden er nog tal van andere antwoorden gegeven. Het boek krijgt vaak een nieuwe bestemming. Wat dat betreft zijn boeken toonbeelden van re-cycling. 

Maar hoe zit het met de indruk die het boek op jou als lezer maakt? Wat gebeurt daarmee?

Nasmaak

Wat me opvalt is dat veel lezers een eigen woord hebben voor de gemoedstoestand na een intensieve ervaring (en ik heb het dan niet over een trauma). Bijvoorbeeld: hoe noem je de herinnering aan een lekker diner? Een leuk feestje? Een fijne ontmoeting? Voor mezelf werkt het woord ‘nasmaak’. Als the morning after de nasmaak goed is, dan was de gebeurtenis meestal ook geslaagd en de herinnering eraan prettig.

Met het woord ‘nasmaak’ kom ik een heel eind, maar bij een boek voldoet dit woord niet goed. Want ik zou echt niet durven zeggen dat de nasmaak van het lezen van Ons ontgaat niets heel fijn is, terwijl ik wel onder de indruk ben van de kracht van het verhaal, het drama dat daarin verteld wordt en de virtuositeit waarmee Reitsma dat doet. 

Als ‘nasmaak’ niet voldoet, welk woord gebruik je dan wel? En welke woorden gebruiken anderen om bijvoorbeeld de leegte uit te drukken die je overvalt als je een boek dat indruk maakt, uit hebt?

Twitter

Zoals zo vaak is jouw vraag ook de vraag van een ander. En ja hoor, op Twitter kwam hij een keer langs. Iemand vroeg: ‘is er al een woord voor dat korte gevoel van complete leegte na het uitlezen van een boek?’ Het grote aantal reacties maakte wel duidelijk dat de vraag leeft. 

Veel reacties verwijzen naar een lichamelijke of psychische gesteldheid. De lichamelijke variant herinnert aan de gevolgen van een te uitbundig feestje (kater, hangover), de psychische variant naar een gemoedstoestand (melancholie, vervreemding, verweesd gevoel, leegte, boekenblues, leeshonger) of een vorm van leed, van verdriet, van verlies. En enkeling refereert zelfs aan een ziektebeeld (post book depression, open einde syndroom).

Iemand gaf een bekend citaat van de Ierse schrijver en econoom Paul Sweeney: You know you’ve read a good book when you turn the last page and feel a little as if you have lost en friend.

Dat is mooi gezegd.

Dit blog verschijnt gelijktijdig in Voorschotense Krant, 25 maart 2022.

Meer interessante beschouwingen over leesplezier lezen? Kijk dan onder de knop Artikelen/Beschouwingen of abonneer je op de Nieuwsbrief, zie Homepage.

Verweesd

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *