Niets meer aan doen
‘Het boek heeft de tand des tijds doorstaan, heeft bewezen een langeafstandsloper te zijn. (…) Zoals Umberto Eco zegt behoort het boek tot dezelfde categorie als de kakkerlak, de hamer, het wiel of de schaar. Eenmaal uitgevonden valt er niets, maar dan ook niets aan te verbeteren.’
Voorwerpen die in een keer af zijn. Misschien kun je er nog wat aan sleutelen, aan schaven en slijpen maar wezenlijk is dat niet. Het is rommelen in de marge, het ding is van zichzelf al goed.
Irene Vallejo leent in Papyrus. Een geschiedenis van de wereld in boeken dit inzicht bij de beroemde Italiaanse schrijver en geleerde Umberto Eco aan. Onder lezers is Eco natuurlijk bekend als de schrijver van onder meer De slinger van Foucault en De naam van de roos. Als wetenschapper hield Eco zich bezig met onder meer ‘betekenissen’.
Het boek is door de eeuwen heen een zeer betrouwbare partner van de mens geweest als het gaat om het vastleggen en overdragen van kennis. Noem het een oude techniek die zijn waarde heeft bewezen. Dat geldt volgens Vallejo niet voor allerlei nieuwe technieken. Denk maar aan hoe snel digitale informatiedragers elkaar de laatste decennia zijn opgevolgd. Wie herinnert zich nog die slappe floppy’s? De kleine diskettes? De grote schijven? Ze zijn in ijltempo vervangen en is het einde in zicht?
En het boek?
Het boek bleef zichzelf.
Natuurlijk, we kennen nu de e-reader. En als je op internet gaat zoeken vind je tal van artikelen die het einde van het fysieke boek voorspellen. Maar dat wordt niet voor niets een hard copy genoemd! Het traditionele boek staat nog steeds model voor allerlei digitale varianten, en niet omgekeerd.
Verderop in het boek doet Vallejo er nog een schepje bovenop:
‘Hoe langer een voorwerp of een gewoonte onder ons is, hoe meer toekomst dat voorwerp of die gewoonte heeft. Gemiddeld delft het nieuwste eerder het onderspit. Het is waarschijnlijker dat er in de 22-ste eeuw nog nonnen en boeken zijn dan WhatsApp en tablets.’
Het is een geruststellende gedachte.
Lees de bespreking van het boek van Irene Vallejo op: https://www.blijmeteenboek.nl/2021/04/alles-over-boeken-in-de-oudheid/
