Een beloofd land
In de leesclub Boek&Pizza vonden velen Een beloofd land van Barack Obama een te dik boek. Daarbij ging het vooral om de hoeveelheid gedetailleerde informatie en de vele namen die kennelijk ergens een plekje in deze biografie moesten krijgen. Inderdaad, het is een pil. Tussendoor las ik andere boeken, maar ik heb het wel uitgelezen. Zonder spijt. Het boek heeft me veel geleerd.
Aanduiding inhoud
Het boek is een autobiografie met veel terugblikken op de jeugd en de politieke carrière maar met het concentratiepunt op de aanloop naar zijn verkiezing als president van de VS en de eerste periode daarvan, tot de succesvolle uitschakeling van Osama Bin Laden, het brein achter het Twin Towers drama. We lezen welke personen een belangrijke rol in zijn jeugd speelden en waarom. We lezen wat er allemaal al te doen viel voorafgaand aan de bekendwording van zijn nominatie als kandidaat. We lezen veel over het verloop van de verkiezingsstrijd en we lezen veel over wat en hoe het is om de machtigste man van de wereld te zijn. We lezen ook heel veel over hoe dat werkt, zo’n presidentschap: met wie hij overleggen voert, hoe hij omgaat met regeringsleiders van andere landen, wat er voor nodig is om allerlei wetten die hij zijn kiezers beloofd heeft, door de verschillende organen aangenomen te krijgen. Het komt allemaal zeer uitvoerig aan de orde. Soms heel gedetailleerd, zelfs té, zoals in het geval van de zorgwet.
Wat me opviel
In deze boekbespreking wil ik vooral ingaan op mijn leeservaringen, op wat me opviel tijdens het lezen. Ik ben geen kenner van de Amerikaanse politiek en heb totaal niet de behoefte om te kijken of de voorstellingen van zaken die Obama in dit boek geeft, kloppen met wat anderen daarvan ervaren hebben. De vraag of Obama zich de zaken uit het verleden juist herinnert laat ik graag aan anderen. Ik wil je liever meenemen in de dingen die me opvielen en me daardoor tot doorlezen uitnodigden. De dingen die me bij het boek hielden en die voorkwamen dat ik het terzijde zou leggen om niet verder te lezen.
Hij is het zelf
Natuurlijk, het is een autobiografie, geschreven door Obama zelf volgens de omslag maar in feite door een flink gezelschap van auteurs. Het dankwoord aan het slot bevat vele pagina’s lang namen van personen die genoemd moesten worden. Er zit dus heel veel maakwerk in dit boek. En toch verloor ik nergens het gevoel dat het wel Obama is die hier aan het woord is. Ik bedoel de man die alleen al door zijn verschijning veel indruk maakt, maar nog meer door wat hij zegt, door zijn denken, zijn opvattingen, zijn redeneringen, en, niet te vergeten, door de waarden die daaronder liggen. Een compliment voor zijn team voor de manier waarop ze dit hebben verwoord in dit boek.
Hard, ongelooflijk hard
Terwijl bij ons in politiek opzicht de versplintering toeneemt, zie je in de VS hoe het is om in een (voornamelijk) twee partijenstelsel te leven. Oké, binnen elk van de twee grote partijen is er meer verscheidenheid dan bij ons binnen een partij, maar toch. En die twee gaan hard tegen hard. Ongelooflijk. Als Obama president wordt, geeft de voorman van de Republikeinen aan dat ze alles, maar dan ook alles waar Obama mee komt, zullen tegenhouden. Kennelijk doet het er niet toe of een idee ook een goed idee kan zijn, nee, het is neen, neen en nog eens nee. Aan Obama dus de opdracht om hier en daar een Republikein los te weken van de groepsdiscipline. Het is telkens opnieuw sprokkelen van stemmen, ook binnen de Democratische geledingen trouwens.
Cliëntelisme
Als ik goed geïnformeerd ben heet het bij ons cliëntelisme als je als politicus je oor teveel of uitsluitend laat hangen naar bepaalde kiezersgroepen. Je bent dan bezig specifiek belangen veilig te stellen in plaats van naar het algemeen belang te kijken. Welnu, dat cliëntelisme zie je dus heel sterk in de beschrijvingen die Obama geeft van de Amerikaanse electorale realiteit. Afgevaardigden die hun positie hebben te danken aan sponsors die daar iets voor terug verwachten. Het komt er meer dan eens op neer dat Obama eindeloos moet onderhandelen en op allerlei ondergeschikte punten concessies moet doen aan dit soort particuliere belangen om nieuwe wetten aangenomen te krijgen.
Waarden
Het woord viel al even, waarden. Dit vond ik nou een sterk punt in dit boek. Steeds zie je Obama terugredeneren van concrete situaties naar achterliggende of onderliggende waarden: waarom houdt dit ons bezig, voor wie doen we dit, wie brengen we ermee verder,.. dat soort afwegingen. Ik geef het toe, ik ben hier gevoelig voor en het zal dan ook niet verbazen dat ik van deze passages erg hebt genoten.
Beeldvorming
Grappig is dat we in ons land steeds meer kritiek lezen op de beeldvorming die in de politiek kennelijk belangrijker is dan de inhoud. In Een beloofd land lezen we heel veel over beeldvorming, over het belang ervan, over de rol van de media en ook over de misleiding die daarvan vaak het gevolg is.
Complimenteus
Obama komt in dit boek naar voren als iemand die complimenteus is. Ik bedoel dat hij steeds als hij iemand beschrijft, complimenten geeft. Of het nu een staflid betreft of een buitenlandse regeringsleider, hij is altijd positief. Dat wil niet zeggen dat je soms niet een aardig beeld krijgt van zijn kijk op mensen waar hij minder enthousiast over is, zoals de Franse president Sarkozy en de Russische president Poetin.
Samenwerking
Wat ook opvalt is dat Obama steeds de samenwerking opzoekt, ook met landen die in het verleden nogal weerspannig gedrag vertoonden. Hij is zich diep bewust van enerzijds de verantwoordelijkheid van de machtigste natie der aarde te zijn en anderzijds van de risico’s die je net als je je overal mee wil bemoeien. Per slot van rekening loop je dan het risico dat je je eigen landgenoten opoffert voor een situatie waar je het nooit goed kunt doen (Irak, Afganistan). Maar in tal van andere mondiale onderwerpen is samenwerking voor Obama de manier om verder te komen.
Spannend
In een van de interviews op deze site zegt een verwoed biografieënlezer dat non fictie soms spannender kan zijn dan fictie. Ik ben het met hem eens. Meer dan eens had ook ik die ervaring met het lezen van het boek. Neem de mondiale conferentie over het klimaatakkoord en hoe onconventioneel Obama daar zo maar inbrak in een overleg van andere grote mogendheden. Echt heel bijzonder.
