Leesmotieven
‘Er zijn twee motieven om een boek te lezen: het ene, om ervan te genieten; het andere, om er over te kunnen opscheppen.’
Dit schrijft de Engelse filosoof en wiskundige Bertrand Russell. Hij leefde van 1872 – 1970. In 1950 won hij de Nobelprijs voor de literatuur.
Zou het waar zijn wat Russell hier beweert? Dat er maar twee motieven zijn om een boek te lezen en niet veel meer, lijkt mij evident onjuist. Er zijn zo veel redenen om een boek te lezen. In het onderzoek naar leesplezier kom ik er vele tegen. Kijk alleen al naar de werkwoorden van de verschillende beschouwingen op deze site. Ze zijn rechtstreeks ontleend aan vragen aan lezers.
Maar misschien bedoelt Russell het niet als een feitelijke constatering en is het vooral provocerend bedoeld. En het is niet moeilijk om te bedenken op wie hij dan zijn pijlen richt: de mensen die graag interessant doen over boeken, willen laten zien hoeveel en welke ze gelezen hebben, en dus hoe belezen ze zijn. Mooi woord trouwens, ‘belezen’. Kijk maar eens in gedachten in je kennissenkring en je komt er vast een of meer tegen.
De Franse schrijver Pierre Bayard schreef een aardig boekje over lezers die zelfs helemaal geen lezers zijn maar wel graag over boeken praten. Ook geeft hij tips over hoe je een gesprek over een boek kunt voeren zonder dat je dat gelezen hebt. Humor en een vleugje ironie, dat tref je aan in Hoe te praten over boeken die je niet gelezen hebt.
Eerdere citaten